BURHAN DEMİRCİOĞLU

Kahramanmaraş merkezli depremde Osmaniye’birlikte kilolu hasar gören ve yıkılan binaları inceleyen mimar Haydar Aktürk, “Yıpranmamış tıpkı ümran planıyla Osmaniye’nin yeni tıpkısı yerleşime açılması lazım. bundan sonra mühendisi mimarı çok gani seçmek lazım. Müteahhidi çok gür açmak lazım. Bence bundan sonra kanuncu olarak seçkin önüne gelenin üstencilik yapmaması geçişsiz” dedi.

Aktürk, Osmaniye’bile depremde yıkılan yahut hasar gören binaların olduğu yerlerde incelemelerde bulundu ve gözlemlerini anlattı. Aktürk, binalarda umumi adına imal hataları olduğunu, kiriş içerisinden su tesisatı geçirildiğini, kolonla kirişlerin birleşiminde teessürat olduğunu, betonun sulanmadığını ya de çakaralmaz beton kullanıldığını belirtti. Depremde yıkılan binaların zeminlerinin üstelik çokça kıvrım yapı yapımına akla yatkın olmadığını dile getiren Aktürk, şunları söyledi:

“İlk günün telaşı zaman biraz elan azaldı. İnsanlar ilk birey derdindeydi bilahare dünyalık derdinde, deminden dahi ati derdindeler. Osmaniye bu depremden haddinden fazla etkilendi. Alelhusus Esenevler, Acıma Karı Mahallesi zira kırık hattı buradan geçti. Buranın aynı özelliği da zeminin sıvılaşmaya uygun olması yani milli destek olması. Onun için genişlik çok hasarlar burada oluştu. Henüz bilahare beş altı gün geçtikten bilahare beceri heyetler dışarıdan gelen Osmaniye’deki Yer ve Kentçilik İl Müdürlüğü’ndeki heyetler burada incelemeye çıktılar. Farklı değişik şehirden gelen heyetler binaları gezip onlara evvel gözle aynı kontrol ederek, tıpkı ön tabir hazırladılar. Şöyle düşünün bir arabanız hasarlı olduğu zaman önceki gidersiniz sanayiye, arabam hasarlı dersiniz. Detaylar henüz sonraları aha şu motoru arızalanmış, radyatörü patlamış. Burada birlikte böyledir.

“ÜÇ KATAGORİDE İNCELENDİ”

Bu tetkikat Yer ve Kentçilik İl Müdürlüğü’nün yaptığı incelemeler dışarıdan mevrut incelemelerde binaları üç kategoriye ayırıyorlar. Birincisi beş altı hasarlı, ikincisi mutedil hasarlı, üçüncüsü haddinden fazla hasarlı yani vahim hasarlı. Ağırbaşlı hasarları dahi ikiye ayırıyoruz; derakap yıkılacak ağır sıklet hasarlılar, daha sonradan yıkılacak yoğun hasarlı sınıfına sokuyoruz. Deminden burada bağımlı farklı değişik ekipler dolaştığı için bunların verdiği raporlarda farklılıklar üstelik olabiliyor amma çap şudur; öncelikle hamal sisteme bakılır, hamal sistemlerde eğer hasar yoksa bu binalar duvardaki çatlaklar, duvarlardaki ayrışmalar az hasarlı sınıfına giriyor ve onlar tamir edilerek oturulabilecek binalardır. Taşıyıcılarda beribenzer hasarlar oluşmuşsa yani kirişlerde kolonlarda hasarlar oluşmuşsa bu binalar itidalli hasarlıdır, bunların güçlendirilmesi geçişsiz. Perçinlemek üzere de bunların incelenmesi geçişsiz. Başarım analizi yapılacak ve güçlendirme projeleri hazırlanacak.

“RAPORLARA İTİRAZ EDİLEBİLECEK”

Demin bu verilen raporlar dolay rapordur esasta. Bunlar askıya çıkma muhtarlıklarda, 30 devir müddet içerisinde itiraz etme hakları var vatandaşın. Binanın yeniden değerlendirilmesi diye itiraz edebilirler, gene heyetlerin gelip incelemesini sağlayabilirler. Öncellikle bulunduğumuz meydan İstasyon Caddesi’ne andıran Merhamet Altun ve Esenevi’nin arasındaki bire bir bölge. Buranın özelliği zemininin lığ olmasıdır, çarkıt aynaz olması. Buradaki bir numara yük çokça kıvrım binalar verilmesi haddizatında 2000 yılında yapılan ümran yönetmeliğinde buraların katsayısı ikiye indirilmişti fakat ondan sonraları gelen belediyeler buradaki katsayısını ilk 5’e, daha sonradan 7’ye, 8’e,10’a çıkarttılar.

“YAPIM HATASI VAR”

Tıpkı bile 2000’li yıllardan önce yapılan binalar var, ilk yıkılan binalar. 1990’la 2000’li yıllar beyninde yapılan binalar burada. Birincisi çokça katlı yapı izni mevdu, ikincisi o binalardaki ustalık bugünkü teknikle bir değil. O devir dayanak noktası etüdü yoktu, zorunlu değildi. Çatı denetimi yoktu. Ondan hava o dönemde yer sarsıntısı yönetmeliği üstelik çıkmamıştı. 1999 yılından bilahare hareket yönetmeliği daha çok. O zelzele yönetmeliğine göre yapılmadığı üzere binalar henüz zayıf, ayrımsız üstelik kontrol olmadığı amacıyla binalar gördüğümüz benzeri zeminin kavisli seçilmesi daha zaten zemine bakarak katsayısı verilmemesi, imalat hataları. Çoğu binada gördüğüm şu; kirişin içerisinden elektrik tesisatı geçirmiş, akarsu tesisatı geçirmiş. Bunlar imal hatası. Merdiven birleşimi, kolonla kirişlerin birleşimi yerlerinde sıkıntılar var. O birleşimlerde etriye sıkılaştırması yapılmamış. Gördüğümüz hatalardan birisi o. Beton sulanmamış ya bile betondaki kalitesiz beton çıkıntı. Bu hatalardan birisi ama esas ana akıllıca yere akıllıcasına yüksekliği verilmesi, imar planlarının ona göre hazırlanması bu bölgelerde haddinden fazla bükülmüş binaların verilmesi hatalardan birisi. İkincisi denetimin mecmu olmaması. Elan sonra bina denetim sistemi geldi ama orada birlikte sıkıntılar var. Orada da bütün henüz önce aksak yürüyordu ama imdi yapılacak Osmaniye’nin önünde haddinden fazla yüce tıpkısı imtihan var.

“İMAR AFFI BEKLENTİSİNİ KALDIRMAK LAZIM”

Baştan ayrımsız mamure planıyla Osmaniye’nin kullanılmamış bire bir yerleşime açılması lazım. bundan sonra mühendisi mimarı haddinden fazla iyi bölmek lazım. Müteahhidi çokça bol uzaklaştırmak lazım. Bence daha çok yasalı yerine herhangi bir önüne gelenin üstencilik yapmaması geçişsiz. Tecrübeli mühendislerle hizmet etmek lazım. Belediyelere çokça gelişim düşüyor. Yapı denetimlerini kontrol etmek lazım. Çatı denetimlerinde dahi bastırık peki. Bir üstelik bundan sonra insanlarda ümran affı beklentisini ahzetmek lazım. İmar affı beklentisi olduğu ahit çaktırmadan inşaatlar çoğalıyor. Ego bu büyüklüğünde proje ücreti vereceğime gidip uğrun inşaat yapayım düşüncesinden insanların sıyrılması geçişsiz amma Osmaniye baştan ele alınması geçişsiz. Dayanak Noktası etütlerinin baştan yapılması, bölgesel dayanaklık etmek etütleri kırık hatlarının baştan incelenmesi lazım ve baştan ümran planı hazırlanması lazım bana göre. Önümüzde böyle tıpkı süreç var yıkılan binalar var görüyorsunuz. Bu etrafımızda çok sayıda bina yapılıyor. İstasyon Caddesi’nde çokça sayıda çatı yakılacak. Buralarda bozuk hataları tekrarlamadan bakir ümran planı hazırlanıp, yenilenmesi lazım.”