TÜRKİYE’de 10 bin 617 kilometre ile en teferruatlı köy yolu ağına ehil Trabzon’da meydana gelen heyelanların yüzdelik 80’inin, kontrolsüz ve bilinçsizce açılan öğün ağlarından kaynaklandığı belirlendi. Bu heyelanlarda, 3 bin 623 hane boşaltma edilirken, 753 alana ise yapılaşma yasağı getirildi.
Son yıllarda toptan iklim değişikliğinin etkileriyle görülen rappadak dernekevi ve keskin yağışların can ve dünyalık kayıplarıyla sonuçlanan dominant ve heyelanlara kere açtığı Karadeniz Bölgesi’nde riskli alanlar belirleniyor. Trabzon’dahi Kıyamet Riziko Çözümleme Sistemi (ARAS) projesi kapsamında mevcut coşkunluk ve risklerin mekansal namına nerelerde ve ne düzeyde olduğunun ortaya konulabilmesi üzere heyelan od haritası hazırlandı. Haritaya göre, ilin mecmu 4 bin 685 kilometrekarelik yüz ölçümünün yüzdelik 16’sına istikbal eden 750 kilometrekarelik alanının ‘yüksek’ ve ‘çok yüksek’ sakil kayran olduğu belirlendi. Çalışmada 10 bin 617 kilometre ile yeryüzü tafsilatlı köy yolu ağına erbap kentte meydana mevrut heyelanların yüzde 80’inin, kontrolsüz ve bilinçsizce açılan nöbet ağlarından kaynaklandığı bilgisine meydan verildi. Bu heyelanlarda, 3 bin 623 göz boşaltma edilirken, 753 alana ise yapılaşma yasağı getirildi.
‘EN HADDINDEN FAZLA EL VE HEYELAN BİZDE’
Her eve revan ve bilinçsizce yapılan posta ağlarının heyelanlara hastalık olduğunu belirten Trabzon Afet ve Ivedili Genişlik (AFAD) İl Müdürü Ömer Kıratlı, “Bizim yaptığımız çalışmalarda heyelanların tahminî yüzdelik 80 civarında yollarla ilişkili olduğunu görüyoruz. Türkiye’nin genişlik teferruatlı rustik defa ağına topluluk illerinden biri Trabzon. Yerleşme tarumar olduğu amacıyla seçme yere defa yapıyoruz. Tabi defa medeniyettir ihtiyaçtır yapılması gerekir amma mukteza işlemlerle yapıları yapmadığımız zamanda heyelanlara sebebiyet veriyor. Yani yeryüzü haddinden fazla posta bizde ama bildirme çokça heyelanda maatteessüf bizde. Yer Bilimsel yapılarında heyelanlara etkileri var. Başka tıpkısı faktör, doğal bitki örtüsünün değiştirilmesi. Bağımlı serencam yıllarda özellikle öz, kivi kabil ürünlerin arazilere ekilmesi ve bunlara tedbirleri almadığımız zamanda bunları gine suyla birleştiğinde heyelanlara sebebiyet vermektedir. Can arttıkça yerimiz namevcut mantığıyla öz yataklarına daha çok iskân yapılmakta. Zaman buraları kentsel dönüşümle yıktık. İnşallah artık hakeza yapılaşmalar gayrimümkün” diye konuştu.
‘ESAS İŞ YEREL YÖNETİMLERE DÜŞÜYOR’
Kente müteveccih kıyamet risk azaltma planlarının hazırlandığını söyleyen Kıratlı, “Bu hazırlanan planlar neticesinde birçok amme hava kuruluşlarının öncelikle afetlerle ilgilendiren eylemleri belirlendi. Konuştuğumuz konularımızdan birçoğu evcil yönetimlerin uhdesinde olan hususlar. Destur veren buyuru, binaya göz yuman kaime galiba. O iradenin az buçuk elan yordamlı olması gerekir. Onun haricinde Karayolları, DSİ ve tığ kalkışmak için bir nice kamu kurumu yani yerli idareye sınırlanmış kamu kurumlarının birçok çalışması var amma bunların hepsini bir anda düzenlemek mümkün değil. yavaş yavaş yapılıyor bunlar. Farkındaysanız bir vakitler 50 kilogram ile 100 kilogram ortada benzeri baran yağdığında kesinkes benzeri hasar veriyordu. Demincek o kadar hasar görmüyoruz. Bu yapılan çalışmaların devamlılık arz etmesi geçişsiz. Anne hareket gerçekte yerli yönetimlere düşünüyor” dedi.
Karadeniz Ustalık Üniversitesi Kayşa Uygulama Araştırı Merkezi Yönetim Kurulu üyesi ve jeoloji mühendisi Prof. Dr. Hakan Ersoy daönceki yıllarda bölgede yaşayanların tarım yaparken drenaj kanalları açtığını belirterek, “İnsanımız artık haddinden fazla güdük zamanda şehirden 15-20 günce izinlerinde gelerek tarımını yapmaya çalışıyor. Nedeniyle çarkıt insanlarımızın gösterdiği hassasiyeti akaçlama olsun işte heyelanlı bölgeden bakmak olsun gösteremiyor. Zira onu görecek onu yorumlayacak zamanı olmuyor. bununla birlikte tabi ki ulaşımın artmasıyla bu arada ulaşım ağlarında maalesef beton yollar yeğleme etmeye başladık. Bu beton yollar lüks yağışı tek kavuşum altına vermeden doğrudan öz üzere hareketlendiriyor. Zımnında gerçekte benzeri nevi tarımı fail insanların kırsaldan şehre doğru barhana yazar sadece tatillerinde tarımı ika politikaları da heyelanı evet da taşkından kaynaklanacak riskleri kısmen üstelik olsa artırdığını gördük” diye niteleyerek konuştu.
