Satala Antik Kenti’nde 5 bin yıl geçmiş hâkimiyet süren Urartuların bölgedeki varlığı mimarlık açıdan kanıtlandı

Roma İmparatorluğu’nun Anadolu’üstelik kazı yapılabilen bir tane kalesi olan Satala’daki lejyon kalesinin kısaca 170 bin metrekarelik alanı kapsadığı belirlendi

GÜMÜŞHANE – Roma İmparatorluğu’nun Şarki sınırında günümüze kadar ulaşabilmiş ve Anadolu’bile kazı çalışmasının yapılabildiği tek lejyon kalesi olan Satala Antik Kenti’nde hafriyat çalışmaları devam ediyor.

Gümüşhane’nin Kelkit ilçesine mecbur Sadak köyündeki Satala Antik Kentinde sürdürülen arkeolojik kazı çalışmaları devam ediyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, Gümüşhane Valiliği ve İl Özel İdaresi ile Kelkit Kaymakamlığı ve Kelkit Belediyesi’nin katkılarıyla gerçekleştirilen hafriyat çalışmaları Bartın Üniversitesi Arkeoloji Uygulama ve Araştırı Merkezi Müdürlüğü başkanlığında ayrımsız üniversitenin akademisyenlerinden Doç. Dr. Delicesine Saika ve ekibi tarafından sürdürülüyor.

2017 yılından beri devam fail kazı bilimsel kazılarda toprağın 50 santim altından başlayan tarihi bulgular 5 metre derinliğe büyüklüğünde ulaştı. Bu sene yapılan kazı çalışmalarında 5 bin sene önceki hükümranlık süren Urartuların bölgedeki varlığını mimari açıdan üstelik kanıtlandı.

Roma İmparatorluğu’nun Apollinaris Lejyonu dahi denilen 15.Lejyonunun tahminî 600 sene egemenlik sürdüğü alanda er bronz çağına ilişik el yapımı seramikler ve Helenistik dönemin bulgularının düzlük aldığı hafriyat alanının 6 metre derinliğinde ise geç Roma İmparatorluk dönemine ilgili olduğu adisyon edilen askeri silah bulunmuştu.

Toprağın 40 santimetre altından itibaren 2 bin yıllık devasa duvarların ortaya çıktığı hafriyat alanında bulunan haddinden fazla sayıda ok ucu, piyes maskı, ışık, Roma eyalet sikkesi, 15.lejyon damgalı tuğla, cıda, tolga parçalarından oluşan tarihi eserler Gümüşhane Müzesine gönderilirken bazen asar restorasyon ve konservasyon işlemine tabi tutuldu.

Çok şişman çatı kompleksi ve onlara ilgili sütunlar, bülten başları, sütunlu galerilerden meydana mevrut yapıların meydan aldığı Satala Antika Kenti’nde yapılan çalışmaları Kelkit Kaymakamı Muazzez Öz Saygı Işıklı, İl Hususi İdaresi Genel Sekreteri Ekrem Aksungur ve İl Genel Meclisi üyeleriyle alay malay inceleyici Gümüşhane Valisi Kamuran Taşbilek, Doç. Dr. Şahin Saika’dan son bulgular için hikmet aldı.

“Bu havza kültür turizmi açısından haddinden fazla koca bir noktaya ati”

Alanla ilişkin hazırlanan 3 boyutlu ve hologramlı proje örneğini bile inceleyici Vali Taşbilek yaptığı açıklamada “Burada haddinden fazla büyük çalışmalara imza atılıyor. Bu bölgede 3 yıldır Valiliğimizin, İl Hususi İdaremizin destekleriyle ekibimiz, kazı başkanı hocamızın önderliğinde çokça eke, çokça özellikli ayrımsız faaliyet yürütüyor. Bunun sonucunda inşallah bu havza firez turizmi açısından çok cesim tıpkı noktaya gelecek. Ortaya çıkarttığımız bir site var. Burada tıpkısı antika kent, bir lejyon kenti, Roma döneminin sunma muhteşem lejyon kentlerinden birisi var. Bu bölge inşallah bilcümle dünyanın hizmetine sunulacak. Kültürel derece namına bütün dünyaya gösterilecek tıpkısı say. Kazı çalışmalarında emeği geçen başta değerli hocamıza ve onun ekibine çok teşekkürname ediyorum. 3 yıldır çabalarını esirgemeyen İl Umumi Meclisimize dahi İl Özel İdaremize da çokça teşekkür ediyorum. Ekin Bakanlığımızın öncülüğünde ölçülü çalışmalar ve Valiliğimizin çok kebir destekleriyle mukannen bir noktaya kadar geldi. Emeği sabık herkese çok teşekkür ediyorum” dedi.

Ilbay Taşbilek, hazırlanan projenin hayata geçirilmesi halinde üstelik benzeri tarafında Baksı Müzesi ayrımsız tarafında Kenan Müşkül Etnografya müzesi bulunan bölgenin ülkeye ve insanlığa çokça kebir hizmetler sunacağını bile sözlerine ekledi.

Hafriyat başkanı Bartın Üniversitesi Gökçe Yazın Fakültesi Müzakere Tarihi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Şahin Saika ise Satala’daki bu yılki hafriyat çalışmalarının berenarı verimli geçtiğini, bu sene alelhusus lejyon kalesinin olduğu alandaki üçüncü alanda çalışmalar yürüttüklerini ve haddinden fazla majör bulgulara ulaştıklarını söyledi.

“Urartuların buradaki varlığını mimari açıdan da kanıtlamış olduk”

Geçen yıllarda bölgede Urartu varlığını belgeleyen bulgular olduğunu fakat mimarlık anlamda benzeri kalıntı bulamadıklarını hatırlatan Saika, “Bu yıl yapmış olduğumuz çalışmalarda Urartuların buradaki varlığını mimarlık açıdan üstelik kanıtlamış olduk. Balaban bire bir Urartu konutuna ilgili izlerle karşılaştık girişiyle ve duvarlarıyla gelişigüzel. Şişman olasılıkla kerpiç bir mimarisi vardı. Roma İmparatorluk dönemi lejyonu buraya yapıldığı devir bu Urartu yerleşimi bozma edilmiş” diye niteleyerek konuştu.

“Lejyon kalesinin kestirmece 170 bin metrekarelik bire bir alanı kapsadığını belirledik”

Bu seneki çalışmalar sırasında hele Roma İmparatorluk dönemine dair bulgular elde ettiklerini dile getiren Yıldırım, “Lejyonun kalesinin özellikle methal bölümü ve burçlarını ortaya çıkardık ve lejyon kalesinin tahminî 170 bin metrekarelik aynı alanı kapsadığını belirledik. Bununla bu arada antre yönündeki kuleler ve başka kalıntılarla beraber lejyona dair bu sene çok daha mefret veriler elde ettik. Sütunlu yapının muhteşem aynı kısmı ortaya çıkarıldı. 1500 almanak bir bazilika ve sonrasında bile benzeri sıcak kompleksine dönüştürülmüş. Bu dahi bu nahiye üzere berenarı şanlı. Bir Lahzada bunun altında da Roma imparatorluk dönemi katlarını bulduk ve buradan mevrut icap amforalar, gerekse çeşitli zırh, ok ucu kabil bakaya lejyonun buradaki varlığını gene bize doğrulayan unsurlardan birisi oldu. Lezyona ait çok sayıda üstünde leg 15 Apollinaris baskılı damgalı tuğlalar bile bulduk. Yapı tuğlaları. Bunlar birlikte buradaki roma lejyonunun varlığını bize kanıtlayan önemli göstergeler oldu. Ati yıllardaki çalışmalarla beraber buradaki hem Urartular’la ilgilendiren hem erken Hıristiyanlık hem birlikte Roma İmparatorluk dönemi bulguları, lejyonla ait çok daha oylumlu veriler elde edeceğimizi umuyoruz” ifadelerini kullandı.