Türkiye’da zevkle tüketilen ve iri tıpkısı şöhrete kavuşan jale köftenin temel hangi kente ait olduğuna dayalı rekabet, Şanlıurfalılar ve Adıyamanlılar arasında yıllardır sürüyor.
Şanlıurfa ve Adıyaman denilince akla gelen lezzetlerin başında çiğ köfte kayran alıyor. Güneydoğu Anadolu’ya katışıksız olan ancak akıbet yıllarda hep Türkiye’nin tanıdığı ve zevkle tükettiği çiğ köfte, ebebulguru, pul biber, değişik baharatlar, sarımsak, soğan ve yeşilliklerin itinayla yoğrulmasıyla hazırlanıyor.
Şanlıurfalıların etle, Adıyamanlıların ise sıska yoğurması, iki kentin çiğ köftesini ayıran anne çeşni adına biliniyor.
Etle yoğrulan çiğ köfte kısa sürede tüketilirken, sıska olan ise 2 zaman kadar bekleyebilecek özelliğe sahip.
Şanlıurfa jale köftesi, imdi ilk kânun gecelerinde ve evlerde keyfi vuzuh el adına tüketilirken, Adıyaman jale köftesi elan esas kere yemeği adına firmaların mahdut içi ve dışındaki binlerce şubesi aracılığıyla satışa sunuluyor.
Her iki kentteki aktiflik ve festivallerde yer iyicene jale köfte yoğurma yarışmaları düzenleniyor.
Türk Nişancı ve Bellik Kurumu 13 yıl geçmiş hoşur çiğ köfteyi Şanlıurfa, 4 sene önceki kuru jale köfteyi Adıyaman namına tescil etse dahi arada sırada şehirlerin yöneticilerinin üstelik dahil olduğu “haz atışmaları” gündemde kendine düz bulmayı sürdürüyor.
“İtinayla yoğrulup afiyetle tüketiliyor”
Şanlıurfa Gastronomi Turizmi Derneği Başkanı Abdurrahman Acara, AA muhabirine, Şanlıurfalıların ağzının tadını bildiğini söyledi.
Kente başmaklık genişlik önemli lezzetlerin başında çiğ köftenin geldiğini rapor fail Enerjik, kentte benzeri araya gelinen ortamlarda genelde çiğ köftenin yoğrulduğunu belirtti.
Çiğ köftenin 20 dakikada yoğrulduğunu anlatan Çevik, “Şanlıurfa’bile çiğ köfte, tıpkısı sefer yemeği değil vuzuh yunak, aperatif kendisine tüketilir. Şanlıurfa’de çoluk çocuk, buğulanmış taze cümle jale köfteyi itinayla yoğurur, afiyetle tüketir. Şanlıurfa jale köftesi ile Adıyaman çiğ köftesini birbirinden ayıran ayırt ise Şanlıurfa jale köftesinin etle yoğrulmasıdır, etle yoğrulduğu amacıyla birlikte kısa sürede tüketilmesi gerekir. Bu yüzden Şanlıurfa’da ticari amaçla yoğrulmaz ve satışı yapılmaz.” diye niteleyerek konuştu.
Şanlıurfalı jale köfte ustası İrfan Kaya üstelik havza illerinin çoğunda çiğ köftenin yoğrulduğunu söyledi.
Kayaç, Şanlıurfa çiğ köftesinin güdük sürede hazırlanıp tüketildiğine dikkati çekerek, şöyle konuştu:
“Bizim köftemiz yapıldığında beklemeye gelmez. İşin orijinalinde herhangi bir musahabe aksiyon odaklıdır, tığ bile gelişim odaklıyız. Orijinalini bozmadan gelişmelere fut uydurmaya çalışıyoruz. Çiğ köfte elhak bulgurdur. Tığ jale köfteyi keyfi tüketiriz, hoppadak yemekte değil aşındırmak sonrası dahi tüketilir. Bu aksiyon Adıyaman’birlikte biraz daha ticariye dönmüş vaziyettedir. Bilfarz çarşıda pazarda paketlemek arası köfte veriyorlar, filhakika bulgurun kendisi bile tıpkı nevi ekmektir. Ihtimal Adıyaman daha ticari düşündüğü üzere degaje kendisine yapıyor. Biz ticari düşünmüyoruz. Şanlıurfa’bile her evde yapılır. Şanlıurfalı olup birlikte çiğ köfte yoğurmayı bilmeyen az daha yoktur.”
Adıyaman
Adıyaman Şehremini Süleyman Kılınç ise çiğ köfte konusunda Şanlıurfa ile aralarında lezzetli bir rekabet olduğunu söyledi.
Şanlıurfa’nın şişko, Adıyaman’ın ise sıska çiğ köftesinin tescillendiğini hatırlatan Kılınç, “Türkiye’birlikte binlerce bayisi olan yavaş bire bir fasıl, çiğ köfte denilince Adıyaman anlaşılıyor filhakika. Aslında rekabete dahi icap yok. Onlar kendi alanlarında tığ üstelik kişi alanlarımızda geleneğimizi devam ettiriyoruz. Herkese jale köfteyi referans ediyoruz ama özellikle kuru olanı başvuru ediyoruz.” ifadelerini kullandı.
Çiğ köfte ustası Ahmet Ayrıntılı üstelik çiğ köfteye lezzetini yapımında beğenilen malzemelerin verdiğini belirtti.
Detaylı, jale köftenin sistem eliyle yeğleme edildiğini dile getirerek, “Çiğ köfte lehçe tıpkı yiyecektir, Güneydoğu’ya mülk olmuştur ama genelde Türkiye çapında ticari namına bilcümle sektör Adıyamanlıların elinde. Şanlıurfalı kardeşlerimiz bu soy şeylere girmediler, kendi evlerinde ailelerine yoğuruyorlar, tığ tam Türkiye’ye yoğuruyoruz.” dedi.
Jale köfte ustası Kenan Leblebici ise balıketinde jale köftenin pazarlamasının olmadığını belirterek, “Etsiz jale köfte teferruatlı müddet kalabilir, paketleme yapılır, toprak dışına gidebilir amma hoşur öyle değil, yoğurduğun ant yer aşkın aynı saat kalabilir.” diye niteleyerek konuştu.
Jale köfte sunumlarına ayrımlı esame verdiğini anlatan Leblebici, “Buradaki amacımız ise yıpranmamış nesli çiğ köfteyle buluşturmak, ego onu yapıyorum. 40’a yakın benibeşer vererek patent aldım.” dedi.
