Haftanın tarihine bakış

Iri Kavim Meclisi, Sakarya Meydan Muharebesi’nın kazanılmasından sonraları Serdar Mustafa Eksiksizlik Paşa’ya, 19 Ilkgüz 1921’da kanunla “Müşir” (Mareşal) rütbesi ile “Gazi” unvanı verdi.

Mustafa Kemal’e, Milli Mücadele’nin başında, Erzurum’bile bulunduğu tam, kendisini İstanbul’a çağıran Saray ile 8-9 Temmuz 1919 gecesi yaptığı tel görüşmesinde, resmi memuriyetine serencam verildiği bildirildi.

Mustafa Kemal Ciddi üstelik Harbiye Nezareti’ne ve Melik’a, “resmi vazifesiyle bu arada askerlik mesleğinden istifa ettiğini” bildiren lif gönderdi. Hiçbir etap sahibi olmayan Mustafa Eksiksizlik, “milletinin sinesinde” mücadelesini sürdürdü.

Sakarya Meydan Muharebesi öncesinde Mustafa Eksiksizlik’e Millet Meclisi, 5 Ağustos 1921’dahi “Başkumandanlık” unvanı verdi. Savaşın 13 Ilkgüz’de kazanılmasının arkası sıra, Gün Batısı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Vakur ile Genelkurmay Başkanı Fevzi (Yakalamak) Paşa, cepheden, “Edirne Mebu akarsu İsmet ve Kozan Mebusu Fevzi” imzalarıyla Meclis’e 15-16 Eylül 1921’üstelik gönderdikleri tarihi önergeyle Mustafa Kemal’e “Müşirlik” rütbesi ile “Gazi” unvanı “tevcihini” önerdi.

Meclis’in kanunla bu önergeyi akseptans etmesiyle Mustafa Eksiksizlik Rabıtalı’ya “Mareşal” rütbesi ve “Gazi” unvanı verildi.

Belli çivi başka olaylar

19 Ilkgüz

1575- Şehriyâr III. Murat’ın görevlendirdiği Müneccimbaşı Takiyüddin Efendi’nin öncülüğünde kurulan İstanbul Rasathanesi açıldı. Observatuvar, devrin Şeyhülislamı yoluyla 1580’dahi yıktırıldı.

1893- Yıpranmamış Zelanda kolonisi, kadınlara düşünce hakkı tanıyan geçmiş ulus oldu. Bu atılımın öncüsü, 1866’bile karı hareketini başlatan Kate Sheppard idi.

1921- TBMM, Mustafa Kemal Paşa’ya, “Mareşal” rütbesiyle “Gazi” unvanı verdi.

1951- Kuzey Atlantik Paktı Konseyi, Türkiye ve Yunanistan’a NATO’ya iltihak çağrısı yaptı.

1955- Arjantin Cumhurbaşkanı Juan Peron, askeri darbeyle devrildi ve Paraguay’a sürüldü.

1961- Sakat başbakanlardan Ordinaryüs Prof. Şemsettin Günaltay hayatını kaybetti.

1970- Türk Hava Yollarının Antalya ünlü uçağı Isparta sadık düştü, 154 kişi hayatını kaybetti.

1985- Meksika’nın başkenti Meksiko’de meydana gelen 8,1 büyüklüğündeki depremde 35 binden çok gönül öldü.

1987- 10. Akdeniz Oyunlarında Azade Güreş Milli Takımı, 6 altın, 1 sim madalya ile mızıka halinde böke oldu.

2010- 95 sene aradan bilahare ilk defa ayrımsız günlüğüne ibadete açılan Akdamar Kilisesi’nde ayin yapıldı.

2012 – Numan Vareste’un umumi başkanlığını yaptığı Halkın Sesi Partisi (BAŞMAKLIK Tümen) yabansı kongrede feshedildi.

2017- Mürekkep Milel Mülteciler Erdemli Komiserliği, Yemen’dahi çekişme dolayısıyla evlerini ayrılma fail kişilerin sayısının 2 milyona yaklaştığını duyurdu.

2021- Pakistan Arsıulusal Havayolları (PIA), 22 yıl aranın ardından Pakistan’dan Suriye’nin başkenti Şam’a geçmiş gelgeç seferini gerçekleştirdi.

20 Eylül

622- Hazreti Muhammed ile Hazreti Ebubekir, Medine’ye ulaştı.

1519- Portekizli kaşif Magellan, 270 can ve 5 gemiyle İspanya’dan yola çıktı.

1937- Dolmabahçe Sarayı Veliaht dairesinde, Atatürk’ün de isteğiyle Türkiye’nin evvel gösterici ve heykel müzesi açıldı.

1946- Basın Kanunu TBMM’bile kabul edildi.

1985- Halk Müziği yorumcusu, opera sanatçısı, maestro ve ozan Psişik Su, 73 yaşında son etti.

1988- Naim Süleymanoğlu, Seul Olimpiyat Oyunları’nda halter dalında 6 dünya rekoru kırdı.

1992- Mutlak Gündem gazetesi yazarı Musa Anter, Diyarbakır’birlikte öldürüldü.

1992- Gazeteci edip İlhami Soysal 64 yaşında öldü.

1994- Bakü’üstelik yer yağı anlaşması imzalandı. İngiliz BP, Amerikan Amaco, Penzol, Rus Lukoil ve TPAO, aynı şirketler birliği oluşturdu.

2011- Yargıda sesli ve görüntülü anlatım dönemi başladı. Mahkeme dolayısıyla atıf ve nakillerin sunma aza indirilmesini amaçlayan Ukubet Muhakemesinde Patırtılı ve Görüntü Bilişim Sisteminin Kullanılması Hakkında Talimatname yürürlüğe girdi.

2011- Türk futbolunda, kulüplere verilen “seyircisiz karşılaşma cezası” dönemi, Fenerbahçe- Manisaspor karşılaşmasıyla sona erdi. Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadı, kadınlara ve çocuklara açıldı.

2013- Inanma Umumi Müdürlüğünün Dikmen’deki polis evine roketli saldırı düzenlendi.

2016- Kanadalı ve Çinli bilim adamları, fiber optik ağda bir yerden diğerine bilgiyi, fiziksel gelişigüzel molekül üstüne yüklemeden aktarmayı başardı.

2018- Piyes ve sinema sanatçısı Ferdi Merter Fosforoğlu, 79 yaşında vefat etti.

2020- Rasim Öztekin, Harbiye Cemil Topuzlu Yıldızlı Gelgel Sahnesi’nde gerçekleştirilen törende, fars geleneğinin nişanesi yerine akseptans edilen Yağır Hasan Efendi’nin kavuğunu, Celal Çoruh’a devretti.

21 Ilkgüz

1903- İlk kovboy filmi Macun Carson’un prömiyeri MEMLUK’de yapıldı.

1932- Himaye-i Etfal Cemiyetince düzenlenen “Düzensiz Güreş” karşılaşmaları Taksim Stadyumu’nda yapıldı.

1938- İlk göstergeç fen programı BBC’de yayımlandı.

1943- Çizer Sedat Nuri İleri 55 yaşında öldü.

1943- İnönü Ansiklopedisi’nin geçmiş fasikülü yayımlandı.

1947- Zonguldak Kozlu kömür ocaklarındaki grizu patlamasında 48 iştirakçi öldü.

1973- Hanek tarihçisi Tahsin Halis öldü.

1975- Ressam ve saz şairi Bedri Rahmi Eyüboğlu, 62 yaşında vefat etti.

1980- Orgeneral Haydar Salt, Büyüklük Başkanı Umumi Sekreteri oldu. Bir dönüş Başvekil Bülend Ulusu, hükümetini açıkladı.

1989- Beyaz Perde yönetmeni ve çekimci Ertem Eğilmez, 60 yaşında ebedî uyku etti.

2000- Gazeteci yazar Ahmet Taner Kışlalı suikastında araca bombayı yerleştirdiği tamlanan Rüştü Aytufan, Sapanca’dahi yakalandı.

2011- Türk müziğine 80’in üzerinde im kazandıran Ahmet Niyazi Şengül, Safranbolu’birlikte 85 yaşında hayatını kaybetti.

2015- Nijerya’nın kuzeydoğusundaki Borno eyaletinin başkenti Maiduguri’üstelik benzeri camiye planlı intihar saldırısında 54 birey hayatını kaybetti.

2016- Mısır’ın kuzeyinde Kefr Adam-Şeyh’ten Akdeniz’e açılan muhacir teknesinin batması sonucu 204 dirilik hayatını kaybetti. Yola çıkarken kaç kişiyi taşıdığı tanınmayan teknede kâin 164 güç kurtarıldı.

2017- ABD, desteklediği ÖSO’ya Deyrizor operasyonunda yıldırı örgütü PKK/PYD ile hareket etme teklifi yaptı. ÖSO grupları ise operasyonda terör örgütüyle bir safta vadi almayı reddetti.

2017- Meksika’nın başkenti Meksiko’bile meydana gelen 7,1 büyüklüğündeki depremde 366 yaşama öldü, yıkılan binaların enkazından 52 dirilik kurtarıldı.

2018- Suudi Arabistan’ın resmi göstergeç kanalında ilk defa bir eş spiker anne bilim bültenini sundu.

2020- Koronavirüs salgını dolayısıyla Türkiye’üstelik mart ayından bu yana merbut olan okullar, anaokulu ve ilkokul 1’inci sınıflarda yüz yüze eğitim üzere kapılarını açtı.

2021- Japonya’üstelik 107 yaşlarındaki Umeno Sumiyama ve Koume Kodama “zinde arz buğulu koşa” olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.

22 Eylül

1520- Dokuzuncu Osmanlı Padişahı Güç Padişah Sevap öldü.

1792- Fransa’da cumhuriyet altını car edildi.

1903- İtalo Marconi, kornet (cornet) dondurma külahının patentini aldı.

1908- Bulgaristan, Osmanlı’dan bağımsızlığını car etti.

1919- Türkiye İşçi ve Çiftçi Toplumcu Fırkası kuruldu.

1932- Gazeteci, edip, bestekâr Ahmet Rasim, 68 yaşında öldü.

1943- Ankara Marifet Fakültesi kuruldu.

1959- Avrupa ile BENDE arasındaki önceki telefon kablo hattı resmen açıldı.

1964- Sosyal Demokrat Tümen kuruldu.

1964- Cumhur Reisi Cemal Gürsel, Yassıada hükümlüleri Yoldaş Koraltan, Rüştü Erdelhun, Dosdoğru Yatağan ve Nedim Ökmen’i sağlık sorunları nedeniyle affetti.

1980- İran- Irak savaşı başladı.

1985- Fransız hükümeti, 10 Orak Ayı 1985’te batan Greenpeace’e ilişkin “Rainbow Warrior” gemisini, Fransız meçhul servisi ajanlarının batırdığını akseptans etti.

1993- New York Metropolitan Müzesi, “Karun Hazinesi”ni Türkiye’ye izansız göndermeye karar verdi.

2000- Bakanlar Kurulu, Kopenhag Kriterleri ile koşut koca hakları raporunu akseptans etti.

2001- Bestekâr ve müzik yorumcusu Fikret Kızılok, duygu hastalığı nedeniyle tedavi gördüğü İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde 54 yaşında hayatını kaybetti.

2005- Sinema sanatçısı Tanju Korel, 61 yaşında İstanbul’üstelik ahiret yolculuğu etti.

2007- Beyaz Perde oyuncusu Büyük Eksiksizlik Asıliskender, otama gördüğü hastanede hayatını kaybetti.

2008- Temaşa sanatçısı Haydi Çaman, İstanbul’birlikte kaldığı hususi bakımevinde 65 yaşında ahiret yolculuğu etti.

2011- Tuğamiral Uca Sadi Ünsal, Tümamiral Fikret Gün, albaylar Sencer Baskın ve Mehmet Koray Eryaşar ile Binbaşı Toplama Edvar, “Balyoz Planı” soruşturması kapsamında tutuklandı.

2011- KKTC Bakanlar Kurulu, Türkiye Petrolleri Çok Ortaklı Ortaklığı’na KKTC bahir mezuniyet alanlarında yer yağı ve doğal gaz arama ruhsatı verdi.

2012 – Feshedilen BAŞMAKLIK Parti’nin Umumi Başkanı Numan Vareste, Körfez Kurultay Merkezi’nde planlı İstanbul İl Başkanlığı Müşavere Meclisi ve Paydaşlık Toplantısı’nda YANLIŞSIZ Öğür’ye katıldı.

2013- Endonezya’nın Cenup Sumatra Adası’nın başkenti Palembang’de planlı 3. İslami Dayanışma Oyunları’nda Türkiye, oyunları 23’ü altın olmak üzere toplanmış 103 madalyayla 5’inci sırada bitirdi.

2015- Alman araba üreticisi Volkswagen, acun genelinde 11 milyon dizel motorlu aracın tart testi manipülasyonundan etkilendiğini ve zararı karşılamak üzere tahminî 6,5 milyar avroluk bütçe ayırdıklarını bildirdi.

2017- Kocaeli/Kefken açıklarında içerisinde göçmenlerin bulunduğu aynı balıkçı teknesinin batması sonucu 22 sevimli hayatını kaybetti.

2017- Milli atlet Aslı Çakırdoğan, doping nedeniyle Türkiye Atletizm Federasyonu Disiplin Kurulu tarafından variyet boyu pistlerden men edildi.

2021 – 2019 “Cumhurbaşkanlığı Firez ve Müzakere Büyük Ödülleri”nin sahiplerinden mimar Prof. Dr. Doğan Kuban, Beykoz’daki evinde 95 yaşında hayatını kaybetti.

23 Eylül

1856- İzmir- Münevver hattı demir yolu imtiyazı, bire bir İngiliz şirketine verildi. 1866 yılında işletmeye açılan 612 kilometrelik demiryolu hattının imtiyazı 15 Ilk Teşrin 1950’de dolacaktı. Ancak hükümet bu hattı 30 Mayıs 1935’te satın aldı.

1939- Psikanalizin babası aziz Sigmund Freud, Londra’dahi öldü.

1942- Naziler, Auschwitz’te gazla öldürme katliamlarına başladı.

1947- Bulgaristan Partisi lideri Nikola Petkov asıldı.

1954- Doğu Almanya polisi, 400 kişiyi KÖLE ajanı başlamak iddiasıyla tutukladı.

1996- Esas Mahkemesi, Türk Ukubet Kanunu’nun, evli erkeğin zinasına dokunulmazlık tanıyan maddesini fesih etti.

2012- Milli motosikletçi Kenan Sofuoğlu, Dünya Supersport Şampiyonası’nın 12. kıç yarışı Portekiz koşusunu ikinci sırada tamamlayarak sezonun bitmesine tıpkısı yarış kala şampiyonluğunu car etti.

2016- Kolombiya Ihtilalci Silahlı Güçleri (FARC) liderleri, Kolombiya hükümeti ile vardıkları hazar anlaşmasını rey birliğiyle akseptans etti.

2017- Irak ve Suriye’ye hudut dışı cerrahi müdahale izni konusunda hükümete verilen yetkinin tıpkısı sene daha uzatılmasına ilişkin Başvekillik tezkeresi TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.

2018- Slovakya’da gerçekleştirilen Acun Gençler Güreş Şampiyonası’nda Milli sporcu Arif Dikkat, başıboş üslup 86 kiloda kızıl madalya kazandı.

2020- Manisa’daki Sidas Antika Kenti’nden yıllar ilk çalınarak İtalya’ya götürülen Lidyalılara ilişik bin 800 almanak antika taş nezir yazıtı, Ekin ve Turizm Bakanlığının çabalarıyla 23 yıl sonra İtalya’nın başkenti Roma’dan THY’ye ilişik uçakla yeniden Türkiye’ye getirildi.

2021- Somali Millî Tiyatrosu’nda 30 yıl aradan bilahare baştan film gösterimi yapıldı. Payitaht Mogadişu’daki oyun, iç savaşın başladığı 1991 yılından bu yana ilk defa seyircilerini ağırladı.

24 Eylül

1566- On birinci Osmanlı Padişahı II. Akıllıca kara tahta çıktı.

1882- İstanbul Beyazıt Kütüphanesi kuruldu.

1947- Hindistan’dahi Müslüman mültecileri taşıyan katar, Pencap sınırında durduruldu. Sihler, 1200 mülteciyi kurşuna dizdi.

1960- Yüksek Türe Divanı kuruldu.

1973- Şilili şair Pablo Neruda, Santiago’dahi öldü.

1996- Türk tekellüm müziği sanatçısı “Laf Güneşi” Anlaklı Müren, 24 Eylül 1996’dahi TRT İzmir Stüdyosu’nda katıldığı program sırasında geçirdiği kalp aksesi sonucu, 65 yaşında yaşamını yitirdi.

1999- 12 Mart 1971 Muhtırası’nda imzası kâin sakat Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Bahadır öldü.

2013- Pakistan’ın cenup ve güneybatısında meydana gelen 7,8 büyüklüğündeki depremde 355 emanet öldü, 619 gönül yaralandı.

2015 – Kurban Bayramı’nın geçmiş günü Mina’bile iblis hakaret sırasında yaşanan izdihamda, resmi rakamlara bakarak 769 kişi hayatını kaybetti, 934 birey da yaralandı fakat İran, izdihamda ölenlerin sayısının 4 binden aşkın olduğunu gelecek sürdü.

2017- Almanya’de genel seçimin galibi yüzdelik 33 ile Nasrani Bağlantı partileri olurken, aşırı sağcı popülist AFD ilk kez Federal Meclise girdi.

2021- Vazıh’ın Didim ilçesindeki antika şehir Miletos’ta düzenlenen hafriyat çalışmalarında, 2 bin 400 yıl öncesine ait, dönemin toplumsal yapısına bakarak ılımlı statüdeki insanların kullandığı melhuz iki konuta ulaşıldı.

2021- Dünyaca adlı Brezilyalı hikâye ve söz yazarı Paulo Coelho, Türkçe’ye “Okçu’nun Yolu” (The Archer) adıyla çevrilen akıbet kitabını olimpiyat şampiyonu milli sportmen Mete Gazoz’a adadı.

25 Eylül

1396- Sebep Bayezid, Niğbolu Zaferi’ni elde etti.

1561- Şehzade Bayezid idam cezası edildi.

1911- İtalya, Osmanlı Devleti’ne çarpışma ilan etti.

1925- İstanbul’dahi, serseri teşkilatı hesabına çağdaş motorlu itfaiye teşkilatı kuruldu.

1956- İstanbul’üstelik degaje yetenekli kamulaştırma çalışmaları başlatıldı.

1960- Yassıada’da tutuklu bulunan 3. Cumhurbaşkanı Cesamet Bayar, kemeriyle intihar girişiminde bulundu. Bayar, gözcü mülazım tarafından kurtarıldı.

1974- Marifet adamları, spreylerin ozon tabakasını tahrip ettiği üstüne uyarıda bulundu.

1979- Arjantin Cesamet Başkanı Juan Peron’un eşi Eva Peron’un hayat öyküsünü anlatan “Evita” müzikalinin prömiyeri, Broadway Tiyatrosu’nda yapıldı.

1982- Türkiye’nin önce eş büyükelçisi Cımbar Dinçmen, Amsterdam’da görevine başladı.

2001- Tekel’in Küba ile kuma kurduğu TEKA Puro Fabrikası İstanbul’dahi açıldı.

2005- “Bildirme Kalabalık Ahali Oyunları Gösterisi” dalında Guinnes Rekorlar Kitabı’nda rekora namzet olan Burdur’de 20 bin 328 gönül yerel “Teke Zortlatması” oyununu benzeri anda oynadı.

2011- Perge Antik Kenti’nden kaçırılan “Apışık Herakles” heykeli, 31 sene sonra MEMLUK’den, Başvekillik uçağı ile Türkiye’ye getirildi ve Antalya Müzesi yetkililerine tasdik edildi.

2011- İspanya’nın doğusundaki Katalonya kocabaşı yönetimi, 1 Karı 2012 tarihinden itibaren bütün Katalonya bölgesinde kele güreşlerini yasakladı.

2012- Türk halk müziği bestecisi, güfteci ve yorumcu Neşet Ertaş, İzmir’üstelik tedavi gördüğü hastanede 74 yaşında hayatını kaybetti.

2013- Bingöl M Tipi Ceza İnfaz Kurumunda aralarında yıldırı örgütü mensuplarının da bulunduğu 18 vakfedilmiş ve hükümlü tünel kazarak kaçma etti.

2017- Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY), Irak Federal Mahkemesince anayasaya mugayir bulunan, BM, ABD ve Türkiye tevessül etmek üzere birçok ülkenin alın çıktığı “istiklal referandumu”nu gerçekleştirdi.

2021- Katolik Kilisesinin Kanada’daki en üst kuruluşu olan Piskoposlar Konferansı, bir asırdan aşkın süreyle federal hükümet hesabına yönettiği leyli kilise okullarında meydana mevrut suistimaller dolayısıyla ilk defa özür diledi.

Share: