Bakan Akar, Macaristan Gelibolu Anıtı’nın açılışına katıldı
ÇANAKKALE’nin Eceabat ilçesinde, Çanakkale Savaşları sırasında Türk askerinin beraberinde savaşarak hayatlarını kaybeden Macar askerlerinin anısına yapılan Macaristan Gelibolu Anıtı’nın açılışı gerçekleştirildi. Törene katılan Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Günümüzde hem Macaristan hem üstelik Türkiye’nin çevresinde meydana mevrut riziko ve tehditlerin artmasıyla düet hareket birliğimizin çok henüz önem kazandığını söylememiz kusurlu imkânsız. Hem birer NATO müttefiki olarak hem bile düet ilgiler çerçevesinde önümüzdeki dönemde ikili ilişkilerimizin rastgele güzeşte dönme artacağına ego bilcümle samimiyetimle inanıyorum” dedi.
Çanakkale Savaşları sırasında 107 sene evvel Türk askeri yanında savaşarak hayatlarını kaybeden Macar askerlerinin anısına yapılan Macaristan Gelibolu Anıtı’nın açılışı yapıldı. Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi yerleşkesinde planlı açım törenine Milli Savunma Bakanı Hulusi Akaret, Macaristan Savunma Bakanı Kristof Szalay-Bobrovniczky, Macaristan Genelkurmay Başbuğ Yardımcısı Tümgeneral Zsolt Sandor, Kuzey Bahir Saha Komutanı Tümamiral İbrahim Özdem Koçer, Gelibolu 2. Kolordu Komutanı Tümgeneral Rasim Yaldız, Geçit ve Garnizon Komutanı Tuğamiral Mustafa Turhan Ecevit, Çanakkale Savaşları ve Gelibolu Tarihi Kayran Başkanı İsmail Kaşdemir ile Macaristan’dan gelen askeri heyet katıldı. Program iki ülkenin milli marşlarının okunmasıyla başladı.
Törende mütekellim Vekil Hulusi Akaret, ‘Bir araya gelmemizin ve bu anıtın sebebi, burada tezyifkâr iri tıpkı alplık gösteren Türk Silahlı Kuvvetleri unsuruyla, Türk unsuruyla beraber yanında beraber mücadele eden yiğit Macar askerlerinin hatırlanması amacıyla, bu iradeyle anıtın yapılmasına karar verdik. Yani benzeri anlamda acun savaşının seyrini muhavvil ve hep dünyaya ‘Çanakkale Geçilmez’ dedirten muharebelerin olduğu bire bir alanda beraber mücadele ettiğimiz ayrımsız milletin mensuplarıyla, Macaristan mensuplarıyla beraber burada bulunmanın memnuniyetini yaşıyoruz. Güzeşte ve bugün tarihte ve günümüzde bize karşı her ahit ülfet ve el birliği ilişkilerini sürdüren Macar halkına birlikte buradan şahsım ve ülkem namına saygılarımı, şükranlarımı sunuyorum” dedi.
‘MACAR HALKIYLA, MACARİSTAN’LA BİNLERCE YILLIK İLİŞKİMİZ VAR’
İki büyüklük arasındaki kültürel ve tarihi bağların önemini vurgulayan Nazır Akaret, “Macar halkıyla, Macaristan’la binlerce almanak ilişkimiz var. Binlerce yıllık ülfet münasebetlerimiz var. Zımnında bunları temelli anımsamak durumundayız. ve bu iki büyüklük arasındaki kültürel ve tarihi bağların de ne kadar büyük olduğunu zaman benzeri misil henüz görmekteyiz. Tarihi ortak şahsiyetlerimiz var. Kuma mimari eserlerimiz var. ve bu gün süresince bilcümle coğrafyada âdeta Türk ve Macaristan aksiyon birliğinin, Macar hisse senedi birliğinin adamakıllı örneklerinin sergilendiği sancak faaliyetlerimiz var. Tarihin derinliklerinden gelen bu ilişkilerimiz hele 1’inci Dünya Savaşı sırasında konkre olarak kendisini göstermiştir. Hepinizin bildiği üzere Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Osmanlı ordusunun 15’inci Kolordusu Galiçya’da uğraş ederken benzer şekilde Macar askerleri birlikte burada Türk askerleriyle baş başa mücadele etmişlerdi. Bu tarihteki bu arada yaşadıklarımız, kederde ve kıvançta tıpkı olmamız bugünkü siyasetimizi de belirleyen sunu yetişkin etkenlerden biridir. Bildiğiniz kabilinden bu mücadelede şehit olanların tıpkısı kısmı şu anda Budapeşte Şehitliği’nde yatmaktadır. Macar dostlarımızın oradaki şehitlerimize nazik bir titizlikle, nazik benzeri nezaketle ve büyük tıpkı içtenlikle bakmaları dolayısıyla ben burada esasen teşekkürlerimi sunuyorum” açıklamalarında bulundu.
‘İKİLİ İLİŞKİLERİMİZİN TEMAS GEÇEN DÖNME ARTACAĞINA İNANIYORUM’
Çanakkale Savaşları sırasında kısaca 200 Macar askerinin Türk askeriyle alay malay savaştığını belirten Vekil Akar, ‘Tüm Macar askerlerini dahi burada saygıyla anıyorum. Çanakkale’bile fariza eden Macar askerlerinin anısı Budapeşte Türk Şehitliği’nde yatan 480 askerimiz Türk-Macar dostluğunun çokça şanlı göstergesi ve halkasıdır. Türkler ve Macarlar tarihte beraber olmuşlarsa bugün dahi hep çalışmalarımızda özellikle savunma ve düzenlilik olmak için ayrıksı bütün alanlar karışma çokça pinti aksiyon birliğinde olmamızın memnuniyeti içindeyiz. Günümüzde hem Macaristan hem de Türkiye’nin çevresinde meydana gelen risk ve tehditlerin artmasıyla düet gelişim birliğimizin haddinden fazla daha önem kazandığını söylememiz kavisli olanaksız. Hem birer NATO müttefiki kendisine hem bile ikili ilgiler çerçevesinde önümüzdeki dönemde düet ilişkilerimizin temas sabık dönem artacağına ego bilcümle samimiyetimle inanıyorum. Aramızdaki bu tarihi bağları unutmamız türlü değil. Biz bunları seçkin ahit nazikâne anıyoruz. Tarihteki yakın ilişkilerimizi sembolize fail bu anıtın birlikte sonuç merhale heybetli ve anlamlı olduğunu ve bulunan manevi mirasımıza arttırma bir yardım sağladığını buradan izhar etmek istiyorum. Tarihimizi hatırlamak itibarıyla önemli ve manalı olduğunu değerlendirdiğimiz bu eserin, bu anıtın yapılmasında emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Kahramancasına, birlikte savaş ederek, hayatlarını yurt için, budun üzere, öncü için veren Türk ve Macar askerlerini benzeri yol daha yağmur, saygı ve minnetle anıyorum. Yaşasın Türk-Macar dostluğu” dedi.
Yapılan konuşmadan bilahare Milli Savunma Bakanı Hulusi Akaret ve Macaristan Defans Bakanı Kristof Szalay-Bobrovniczky’nin kurdele kesilmesiyle anıtın açılışı gerçekleştirildi.
‘TÜRKLER İÇİN ÇANAKKALE HANGI İSE BİZ MACARLAR İÇİN BIRLIKTE DOBERDO CIDAL ALANI O’
Anıt açılışının ardından mütekellim Macaristan Savunma Bakanı Kristof Szalay-Bobrovniczky, ‘Savaşan cümle milletlerin katiyen lahut saydıkları yerler vardır. Amma bunların kutsallığı dinden kaynaklanmaz. söz konusu yerler şehitlerin kanıyla, orada gösterilen kahramanlıkla kutsanmış, savaşların seyrini değiştiren cepheler-çekişme alanlarıdır. Milletlerimizin tarihi birer savaşlar silsilesidir. Böylelikle kahramanlığa içtinap etmek duyanlar için ziyaretgah anlamına mevrut buna eş bir nice yer vardır. Bunlar ortada bile 1’inci Dünya Savaşı’nın devasa cenk alanları öne çıkmaktadır. Ama buna şaşırmamalıyız. Bu alanlardaki çarpışmalar savaşçı tarafları sunma şişman gayretlere zorlamış, dönemin gelişmiş silahları o zamana büyüklüğünde eşi görülmemiş zayiatlara sebebiyet vermiştir. Çanakkale’nin, Türkler için buna analog, mukaddes ayrımsız düz olduğunu çok bol bilirim. Bura daha donanımlı ve yeniden kahramanca savaşmış düşmana karşı, ecdadına müstahak şekilde birçok zafere imza atmış Türk askerlerin savaştığı bire bir alandır. Türkler üzere Çanakkale hangi ise tığ Macarlar için de Doberdo cenk alanı odur. Çanakkale, siperlerdeki çarpışmalarda çekilen eziyetin benzeri simgesidir ve öz vatanları uğruna farklı gelişigüzel şeyi bir kenara bırakan Türk askerlerini yâd yeridir” ifadelerini kullandı.
‘ANIT, BİZE HALKLARIMIZIN BENZERLİKLERİNİ ANIMSATIYOR’
Çanakkale Savaşları sırasında neler yaşandığını bildiğini belirten Icra Vekili Kristof Szalay-Bobrovniczky sözlerini şöyle sürdürdü:
‘Süngü çarpışmalarına, İtilaf çekişme gemilerinin tehlikeli toplarına, hava muhalefetine, hastalıklara, modern silahlara ve akıllıca yerey toplarının olmayışına kıvrılmak gerekmişti. Askerlerin tıpkısı sözü vardır; topçular, uğraş alanlarının kraliçeleridir ve gemi toplarının çelik fırtınalarına cebin ayazlık cüretini ifşa etmek boşunadır. Böyle tıpkı ortamda Avusturya-Macaristan zor zamanlar hararetli Türk askerlerine müzaheret elini uzatarak onlara heyetiyle bataryaları yollamıştır. Gönderilen ciddi topların beraberinde Macar askerler da gelmişler ve Türk silah arkadaşlarıyla birlikte çarpışmışlardır. Bu dostluk mücadelesinin hatırası bugün dikilen anıttır. Bu lahut yerde Türk dostlarının yardımına yetişen ve onlarla bu arada eski aynı zırh arkadaşlığını yaşatan Macar askerlerinin hatıralarını ölümsüzleştirmemize imkân sağlayıcı Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine şükranlarımı sunarım. Bizim için bu Macar anıtı, çok daha çok mana taşımaktadır. Bu abide bizlere eskiden barış ve düğme nazikâne sonuçlanan çarkıt savaşlarımızı hatırlatıyor. Bize halklarımızın benzerliklerini, ayrıntılı birlikteliklerini ve tarihimizin ortak kaynaklarını anımsatıyor.”
‘BİZ TÜRK HALKINA GÜVENİYORUZ VE ONLAR BIRLIKTE BİZE GÜVENEBİLİRLER’
İki el arasındaki kardeşliği anlatan Bakan Kristof Szalay-Bobrovniczky, “Bizler, Çanakkale’nin haricinde birlikte birbirimize çözülmez stabil bağlarla bağlıyız. Alp askerler, cesaretin şartsız saygısıdır. Milletlerimizin tarihlerinde hafi olan güce ve seçkin ön koşul olmaksızın, milletimizin ayakta kalması ve bağımsızlığı üzere savaşan ecdadımızın izinden gitmemiz gerektiğine inanmalıyız. İçinde bulunduğumuz savaşlar ve krizlerle yoğun bu dönemi haklarımızın arasındaki dostluğun sayesinde atlatabileceğimize inanmalıyız. Biz Türk halkına güveniyoruz ve onlar de bize güvenebilirler. Eskilerde konkre adımlarda üzeri bulan ve ırak geçmişe müstenit güzel el birliği duygusu üstelik buna cevaz verir ve bunu ilişkin kılar. Bilindiği kabilinden, çok sayıda Macar sığınmacı Osmanlı’ya sığınmıştı. Antrparantez, kuşkusuz ki Macar topraklarında yatan Türk şehitleri varsa, ebedi uykularını Türk topraklarında uyuyan Macar kahramanlar birlikte vardır. Mezarların dokunulmazlığı bu düğme saygıyı birlikte hatırlatır. Bu anıtın açılışı askerlerimizin cesareti uğrunda bir temel eğme, fazlası anıtın bu düşündürücü yerde saha alması kuma tarihimize aynı saygı duruşudur. Binlerce kilometre mavera olsak birlikte ruh kardeşliğimiz bu mesafeyi kapatıp yakın ve dostane hareket birliğine tam benzeri asıl ve okazyon sunar, iki el arasındaki saygının ve kardeşliğin henüz de derinleşerek böyle bitmeme edeceğini ümit ederim” diye niteleyerek konuştu.
Macaristan Defans Bakanlığı ve Macar Silahlı Kuvvetler Genelkurmayı hesabına, Macaristan Savunma Bakanı Kristof Szalay-Bobrovniczky ve Macar Genelkurmay Komutan Yardımcısı Korgeneral Zsolt Sandor, Türkiye Milli Savunma Bakanlığı adında ise Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, açılışı yapılan anıta çelenk koydu.
Program, ürkmek duruşunda bulunulmasının peşi sıra sona erdi.
