TMMOB Eroin Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi, Amasra’bile 41 işçinin yaşamını yitirdiği beyaz zehir faciasına ilgilendiren yöre raporu yayınladı. Raporda, eroin ocağındaki havalandırmaya ilişkin; “Seçkin ne kadar TTK eliyle yapılan sunumda anne vantilatörün kapasitesinin nazari olarak 11.500 m3/dak olduğu tabir edilse dahi; ocağın direnci dikkate alındığında bulunan emilen albeni miktarının üstüne çıkılması tür gözükmemektedir” denildi. Raporda, faciada belirleyici faktörlerden birinin ‘başarısız ve naif kadroların görev başına getirilmeleri’ olduğu saptaması düz aldı.

Bartın’ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ilgilendiren beyaz zehir ocağında 14 Ilk Teşrin 2022 tarihinde grizu patlaması sonucu 41 madenci yaşamını yitirmişti. TMMOB Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi, yaşanan faciaya ilgili ön raporu yayınladı.

Raporda, faciaya ilgilendiren “Merkezi Gaz İzleme Servisi CH4 Anten verilerinden anlaşıldığı üzere; metan patlamasının zamanı 18: 09 namına değerlendirilmektedir. Faciayı oluşturan patlama (ya bile patlamalar zinciri), ocağın icap yatay gerekse amudi namına koca biçimde etkilenmesine sefer açmıştır. Olayın sonucunda 42 madenci yaşamını yitirmiş, denetim altına alınamayan cuşiş yüzünden aile; -250 katından iki, -100 katından birlikte tıpkısı barajla kapatılmıştır” ifadesi vadi aldı.

“MEYDANA GELEN OLAYIN BÜYÜKLÜĞÜ DÜŞÜNÜLDÜĞÜNDE TAŞ TOZU UYGULAMASININ YETERSİZ OLDUĞU SÖYLENEBİLİR”

Raporda “Havalandırma” başlığı altında şu değerlendirmelerde bulunuldu:

“Beyaz Zehir İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’nin ait maddesi göre işletmede lamise gruplarının bulunduğu anlaşılmakla alay malay bu sensörlerin familya ve galeri içindeki yerlerinin ve mukataa süresince konumlandırıldıkları yerlerin uygun olup olmadığı incelenen planlardan net kendisine anlaşılamamaktadır. Eldeki verilere bakarak grizu patlamasının yaşandığı akseptans edilen -320 Yük Yaradılış hazırlık baştaban amacında kâin CH4 27 Nolu sensörün yeri birlik yerine netlik kazanmamıştır. CH4 27 Nolu sensörle düzentileme arını arasında elektrikli ünitelerin bulunması birlikte sensörün bulunduğu yerin sorgulanmasına sebep olmaktadır. Bu sensörün Merkezi Gaz İzleme Servisinde görülmediği evet üstelik adresinin farklı olduğu yönündeki bilgiler birlikte açıklanmaya muhtaçtır. Tıpkı ayak tabanı yolunda bulunması gereken CO 27 Nolu lamise da paylaşılan bilgilere bakarak -350 katından mevrut külfet huy nefesliğin çevrim havası üstünde müesses olduğu anlaşılmaktadır.

-350 bastırık huy hazırlık ast tabanyolunda ve -350 tavan huy zir tabanyolu içinden sürülen bacalarda CH4 sensörlerinin bulunmaması; buralardaki elektrikli ünitelerin Hudayinabit Çevrim Kesicilere mecbur olmaması sonucunu doğurmaktadır. Bu genişlik lamise yerleşimlerinde vacip özeninin gösterilmediği izlenimi uyandırmaktadır.

Ayrıca, TTK’nın Sedir Araştırı Komisyonundaki sunumları ve savcılık ifadelerinden anlaşıldığı için ATİM Merkezi Gaz İzleme Biriminde yeterli personelin görevlendirilmediği bile görülmüştür.

ATİM’e ilişkin uymaz ocağından beklenir patlamaların etkilerinin azaltılması amacıyla akarsu barajları kullanıldığı ve taş tozu uygulaması yapıldığı belirtilmektedir. ATİM ocağında yaşanan patlama sonrasında kâh işçiler akarsu barajları sayesinde kurtulduklarını beyan etmişlerdir. ATİM’e ilgilendiren mugayir ocağında TTK yetkilileri eliyle patlayabilir tozla savaşım amacıyla taş tozu uygulaması yapıldığı bildirme edilmiş olsa birlikte ocakta meydana mevrut olayın büyüklüğü düşünüldüğünde taş tozu uygulamasının güçlükle olduğu söylenebilir.

“OCAĞIN DİRENCİ DİKKATE ALINDIĞINDA BULUNAN EMİLEN ALBENI MİKTARININ ÜZERİNE ÇIKILMASI TÜRLÜ GÖZÜKMEMEKTEDİR”

Gelişigüzel ne büyüklüğünde TTK yoluyla yapılan sunumda ana vantilatörün kapasitesinin teorik namına 11.500 m3/dak olduğu anlatım edilse da; ocağın direnci dikkate alındığında bulunan emilen gelgel miktarının üzerine çıkılması mümkün gözükmemektedir. Çünkü vantilatörler aynı karakteristik çap üzerinde çalışmakta ve kurulduğu ocağın direncine ve zımnında ocağın tipik eğrisine akıllıca şekilde hava sağlamaktadır.”

“ÇALIŞMA İŞYERLERİNİN BİRBİRİNE İRTİBATLI OLMASI NEDENİYLE NEREDEYSE BÜTÜN ÇALIŞMA ALANLARININ ETKİLENDİĞİ AÇIKTIR”

Raporun “Facianın değerlendirilmesi” başlıklı kısmında; beyaz zehir ocağının genel planlamasının tasarımında hatalı uygulamaların olduğu kaydedilerek, şöyle dendi:

“Ocaktaki temiz albeni miktarının tam olup olmadığı değerlendirilmeden bire bir anda sekunder kendisine havalandırılan birçok hazırlık çalışmasının sürdürülmesi ve neredeyse tamam çalışmaların aynı şekilde birbirine irtibatlanması üzere uygulamaların ocağı havalandırma açısından riskli arkaç getirmiş olduğu değerlendirilmektedir… Hayatını kaybeden işçilerin familya içindeki yerleri incelendiğinde ocakta meydana gelen bir patlama sonucu iş işyerlerinin birbirine bağlantılı olması zımnında neredeyse tam say alanlarının etkilendiği açıktır.”

Raporda şu değerlendirmeler düz aldı:

“ÖLÜMLERİN AÇIĞA ÇIKAN FAZILETLI SICAKLIK VE YEPYENI DALGASI NEDENİYLE DARBE, YANMA VE ORTAMA YAYILAN KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMELERİ SONUCU OLUŞTUĞU SÖYLENEBİLİR”

“- ATİM meydana mevrut patlamanın peşi sıra çıkan yangının yalıtımı üzere ocağın -100 katında ayrımsız nüsha ve -250 katında iki adet baraj ile mecburi kendisine kapatılması, olayın nedenlerinin net benzeri şekilde açıklanmasını zorlaştırmaktadır. Ancak, görüngü sonrası kurtarma ve sezinleme çalışmalarına katılan görevliler ile kurtulan madencilerden elde edilen bilgiler çerçevesinde metan patlamasının -320 sıkıntı yaradılış tedbir tabanyolu içerisinde gerçekleştiği ve ölümlerin açığa çıkan erdemli flama ve alişilmadik dalgası zımnında darbe, yanma ve ortama yayılan karbonmonoksit zehirlenmeleri sonucu oluştuğu söylenebilir.

“MEYDANA MEVRUT OLAYIN DİNAMİT ATIMI NEDENİYLE OLUŞTUĞU İDDİA EDİLİYOR OLSA BILE BU İDDİAYI DESTEKLEYECEK KANITLARIN OLMADIĞI DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR”

– Herhangi Bir hangi kadar ATİM’da meydana gelen olayın -320 Takı Soy tabanyolunda şiddetli atımı nedeniyle oluştuğu iddia ediliyor olsa üstelik ahiret yolculuğu raporları, anten verileri ve olayın eş zarfında gelişimi incelendiğinde bu iddiayı destekleyecek kanıtların olmadığı değerlendirilmektedir. Zira fenomen eğer -320 Tartı Yaradılış aya yolu arınındaki özlem atımı sebebiyle gerçekleşmiş olsaydı bu aya uğrunda bulunan ilkin barutçu Öner Talih koyulmak üzere kamu işçilerin hem darbeye hem da kemiksiz aleve maruz eskimiş olmaları gerekirdi. Meğerse ölüm raporları incelendiğinde, bu ayak tabanı önünde mevcut 16 işçiden 7’sinin belli belirsiz yanıkla gelişigüzel esasta CO zehirlenmesi dolayısıyla hayatlarını kaybetmiş olmaları bu öngörüyü destekler niteliktedir.

“AMASRA’DE YAŞANAN FACİADA, BELİRLEYİCİ FAKTÖRLERDEN BİRİNİN LİYAKATSİZ KADROLARIN GÖREV BAŞINA GETİRİLMELERİ OLDUĞU GÖRÜLMEKTEDİR”

TTK’de yaşanan bildirme kocaman sorunlardan biri rate yöneticiler, liyakatsiz kadrolaşma ve particilik sorunudur. Idare kadrolarının atanmasından işçi alımına kadar gelişigüzel alanda yapılan politik müdahaleler, TTK’yı bire bir pres olmaktan çıkarıp, kudret partisinin ve ilişkin sendikanın üst bahçesi haline getirmiştir. Amasra’bile yaşanan faciada, belirleyici faktörlerden birinin akim ve toy kadroların görev başına getirilmeleri olduğu görülmektedir.

“24 NİSAN 2019 TARİHİNDE HAVALANDIRMA VE TOZLA MÜCADELE BAŞMÜHENDİSLİKLERİNİN KAPATILMASI İLE MERKEZİ GAZ İZLEME SERVİSLERİYLE İLGİLİ MÜHENDİSLİK HİZMETLERİNDE CİDDİ ZAFİYETLER ORTAYA ÇIKMIŞTIR.”

-TÜBİTAK TÜSSİDE (Türkiye Endüstri Gönderme ve İdare Enstitüsü) tarafından 24 Nisan 2019 tarihinde tamamlanarak yürürlüğe konulan ‘TTK’nın baştan yapılanması ve norm kadronun belirlenmesi projesi’ kapsamında ara sıra Ofis Başkanlıkları, Bölüm Müdürlükleri ve Mir mühendislikler halel edilmiştir. Bu kapsamda Havalandırma ve Tozla Uğraş Başmühendislikleri dahi kapatılmıştır. Bu süreçte havalandırma, tozla savaşım ve merkezi doğal gaz takip servisleriyle ait mühendislik hizmetlerinde kilolu zafiyetler ortaya çıkmıştır. Tek hedefi küçülme olan ve masa başında yapılan aranjman çalışmalarının, aykırı kömür madenciliğinin sorunlarına yanıt üretemediği yavaş tıpkı kıymet ödenerek görülmüştür.”

diği kısık aynı fiyat ödenerek görülmüştür.”