Küsurat yapım maliyetleri yıpranmamış konut nesir etmeyi zorlaştırırken, mutedil sınıfın alımlarını de düşürdü. İMKON verilerine bakarak serencam 1 yılda gereç fiyatlarında ortalama yüzde 229 çoğalma yaşandı. Mart 2021’dahi 5 bin 500 TL olan yapım demirinin tonu, Mart 2022’de yüzdelik 190 oranında artarak 16 bin TL’ye yükseldi.
Dünya Gazetesi’nden Leyla İlhan’ın haberine göre; 2021 yılı mart kocaoğlan ve 2022 yılı mart kocaoğlan beyninde; çimentonun tonu 250 liradan yüzdelik 300 artarak 1000 liraya, betonun metreküpü 220 liradan yüzde 300 artışla 800 liraya, alüminyumun kilosu 35 liradan yüzdelik 171 artışla 95 liraya ve meydan camın metrekaresi 90 liradan yüzde 222 artışla 290 liraya imdi. İnşaat sektörü temsilcileri, ölçülü sınıfın basamak almasının anbean zorlaştığını belirtirken, firmaların mütenakıs arzdan dünya mevrut zamları basamak fiyatlarına yansıtacağını söyledi. Mavera yandan rate hane alamayan, ikinci ele yöneldi, bu birlikte ikinci halk hane fiyatlarını yükseltti. Sakat ve bakir ev arasındaki eşit farkı yüzdelik 10’a kadar geriledi. TÜİK rakamları de ikinci elde mütezayit okullu dikkat çekti; verilere göre 2020 yılında bütün konutlar içinde ikinci ahali satışların eş payı yüzde 65,2 iken, 2021 yılında bu kerem yüzdelik 69,1’e büyüklüğünde imdi.
1 yılda çimento titrem fiyatının 250 liradan 1000 liraya yükseldiğini nâkil İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, “Fiyatlar daha bile artacak görünüyor. Bir Vakitler bildirme yüksekken müstahsil bu fiyat artışlarını tıpkısı şekilde dengeleyebiliyordu. Demin anca tıpkısı nitelik bulunmayan. Çünkü yeryüzü namevcut, yıpranmamış proje yok. Nedeniyle, olduğu gibi zamları aktarması geçişsiz. Demincek bizde betonun, çimentonun, demirin maliyeti arttıkça bu bedelleri satışlara esermek zorundayız. Fakat haddinden fazla proje yapılırsa, genişlik fazlalaşacak kim zamlar daha az yansıtılsın” dedi.
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu ise, “Çimento aynı zamanda birçok malzemenin fiyat artışını üstelik tetikliyor” dedi. İnşaat metrekare maliyet bedellerinin yer hariç 6 bin TL’lere geldiğini anlatım fail Tellioğlu, “Arsa dahil Türkiye genelinde sayı farkı 12 bin TL’ye yükseldi metrekare vahit fiyatları. 2 ay geçmiş 10 bin TL seviyesindeydi” şeklinde konuştu. 2005 yılında Türk vatandaşlarının konuta erişim oranın yüzdelik 35 ila 40 iken 2014-2016 yılında bu oranın yeryüzü efdal seviyesine çıkarak yüzdelik 70’e geldiğini anlatan Tellioğlu, “Yani 100 kişiden 70’i ev alabilir düzey oluşmuştu. Demincek geldiğimiz noktada yeniden yüzdelik 30-40 bandına geriledik” açıklamasını yaptı.
İkinci eldeki talebi değerlendiren Zingat.com Mir ve Ticari İlişkiler Direktörü Yapıt Karaismailoğlu, “Geçtiğimiz yıl satılan 3 konutun 1’i son çeyrekte satıldı. Ağır Sıklet taleple beraber gerçekleşen satışların peşi sıra çarkıt konut ile bakir basamak arasındaki denk farkının kapandığını izlem ettik. Bedel farkının kiralamadan tezayüt çıktı satışta kendini gösterdiğini gözlemliyoruz” dedi. 2021 başında çarkıt hane ile yeni ev arasındaki kıymet farkının tıpkısı yılın boşluk ayında 10 puana kadar gerilediğini strateji ettiklerini belirten Karaismailoğlu, “Fiyat artım trendlerini incelediğimizde son 1 yılda devlet geneline baktığımızda göz fiyatları yaklaşık yüzdelik 60 arttı. Zingat.com esbak zar verilerine göre, tıpkı özelliklere eş yıpranmamış yapılar ile bozuk yapılar arasında alışılagelen şartlarda yüzdelik 30-40 aralığında kıymet farkı olurdu” dedi. Karaismailoğlu, İstanbul, İzmir gibi büyük iller ile bu illerin merkezi ilçelerinde özellikle karşılık farkının kapandığını izleme ettiklerini söyledi. Serencam 10 yıla baktıklarında birinci halk ve ikinci ahali basamak satışlarının 2013-2018 döneminde birbirine andıran seyrettiğini ifade eden Karaismailoğlu, “2018 yılından itibaren ise bir numara umum konutların payı gerileyerek 2019’da yüzdelik 38’e, 2020 ve 2021’de ise yüzde 31’e düştü. Bittabi burada makasın daralmasını sadece ortalık dinamikleriyle açıklayamayız. Repo oranlarının yüksek seyrettiği dönemlerde hele yatırım gayeli bölük alımlarının durağanlaştığı ve basamak talebinin ötelendiği, ertelenen talebin faizlerin düştüğü dönemlerde satışları hızlandırdığını biliyoruz. Faizlerin sağlıklı anlamda enfl asyonun altında olduğunu düşünen ve yatırım beğenmek isteyen vatandaşlarımız üzere göz halen gelgelli tıpkısı yatırım aracı” değerlendirmesini yaptı.
Zelzele sonrası işlenmiş ikinci umum konutun seçme ahit cazip olduğunu tamlayan İstanbul Gayrimenkul Brokerleri Kulübü (İSTEB) Başkanı Uca Özcan, “Kentsel dönüşümün hızlanması, kentteki yer arzının azlığı, eski dairelerin satın alınıp müteahhite verilebilme seçeneğini arttırdı” dedi. Eşit artışının ise ikinci eldeki stokların bir numara eldeki sayıya göre daha birkaç olmasından kaynaklandığını dile getiren Ulu Özcan, “Bir Numara el/ikinci umum fiyatlardaki ayırt azalmaya başladı. Bu ruh piyasadaki getiri indirimleri ve dövizdeki sivri yükselmeyle birlikte gözle görülür oldu” açıklamasını yaptı. Özcan, farkın ancak birinci umum basamak üretiminin çoğalması ve fiyatlara ulaşılabilirlik halinde düzeleceğini kaydetti.
Denk farkının kapanma sürecinde, üç konunun belirleyici olduğunu belirten TSKB Yurt Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Gevher, “İlki enfl asyona cebin korunma uzlaştırıcı adına esasen konutun görülmeye başlanması, ikincisi inşaat maliyetlerinde haddinden fazla acul ve öngörülmeyen artım. İnşaat maliyetlerindeki artışı eklediğimizde artışın ne kadar ve ne hızda devam edeceğinin öngörülemiyor olması üstelik hem bozuk hem üstelik eskimemiş konutun fiyatını yükseltiyor. Buradaki akıl birlikte namına koyma maliyetinin gelişigüzel sabık dolaşma artıyor olması. Üçüncüsü birlikte salgın ile değişen göz tercihleri. Bu uzanım de eldeki konutun değerini artırıyor” dedi. Beşiktaş, Kadıköy, Şişli kabilinden merkezi noktalarda fiyat farkının henüz beş altı olduğunu kaydeden Gevher şu değerlendirmede bulundu: “Bu durumun ortaya çıkmasında yeni konut stokunun bu bölgelerde az çok kapalı olması, kentsel inkılap potaniyeli içeriyor olması, depreme dayanabilen dayanaklık etmek özelikleri kabil konuların çalışkan olduğunu düşünüyorum. Eski ve yıpranmamış göz fiyatları arasındaki farkın özelikle depremin hatırlandığı dönemlerde haddinden fazla artım gösterdiğini de belirtmekte fayda tamam. Şu anda zelzele 2019 Eylül ayına kıyasla ruzname maddelerinin henüz zir sıralarına inmiş görünüyor. Motivasyonun artık eski ya de yıpranmamış hiç farketmeksizin tıpkı göz alıp tapu sahibi atılmak şeklinde olduğunu düşünüyorum.”
Serencam 1 yılda çimento fiyatlarında yüzde 300’e andıran artma yaşandığını anlatım eden amade beton sektörü temsilcileri, “Mart ayında yüzde 30 zam yapıldı. Demincek baştan yüzde 30 henüz bindirim yapılacak. Böylelikle artış oranı tıpkı ayda yüzde 60’a çıkma” dedi. Bu zamlarla hazır beton firmalarını taahhütlerini adına getiremeyeceğini belirten bölüm temsilcileri şu açıklamayı yaptı: “Bu nitelik sözleşmesi bitecek olan müteahhitlik firmalarını birlikte zorluyor. Bir Vakitler sözleşmelerde çimentoyu almaları için müteahhitlere 6 ay müddet koyarken, son 1,5 ayda bu süreleri 1 kamer ile 2 ay arasına çektik. Çıktı 10 günde fiyatlar değişiyor. Dolayısıyla mal almadan remiks isteyince yüklenici acı ediyor ve kendince başı yerde arıyor. Bazen beton firmaları birlikte küsurat fiyatlardan kıran ifa güçlüğüne düşüyor” dedi.
İnşaat Malzemeleri Endüstri Endeksi şubatta düştü
İnşaat malzemeleri ihracatı 2,4 bilyon dolara ulaştı
Euro Bölgesi’nde yapım üretimi arttı
Maliyet artışı inşaatta taşeron sorununu başlattı
