Afyonkarahisar’da hayvancılıkla uğraşan Necla Eşmen, Ekincilik ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Umumi Müdürlüğünden (TAGEM) aldığı destekle camız sayısını artırdı, ağmak tesisi kurdu.
Merkeze mecbur Küçükçobanlı köyünde manda yetiştiriciliği özne 53 yaşındaki Eşmen, 2011’üstelik TAGEM’e “Ahali Elinde Anadolu Mandası Islah Projesi” kapsamında bindi alabilmek için başvuruda bulundu.
Başvuru akarsu akseptans edilen Eşmen, aldığı 14 bin 115 lira destekle camız sayısını 10’dan 18’e çıkardı, ayrıca besihanesinin yanına atlamak tesisi kurdu. Eşmen, manda sütünden inmek ve yoğurt yaparak satışından elde ettiği parayla ev bütçesine yardım sağlıyor.
“Kaymağın, ‘Afyon kaymağı’ olabilmesi için ilk manda sütünden mamul olması gerekiyor”
Eşmen, AA muhabirine, 2011’dahi TAGEM’den aldığı destekten sonradan camız sütü üretiminin arttığını belirtti.
Hayvan bakımlarında oğlunun bile kendisine arkalama ettiğini nâkil Eşmen, şöyle konuştu:
“Oğlum hayvanlara yemini, samanını veriyor. Ego dahi sağım yapıyorum. O olmadığı devir onları bile ben yapıyorum. Geçen sene oğlum askerdeydi. Hepsini ben yaptım. Bizim bu işler haddinden fazla yumruk. Buradan kazandığım parayla familya bütçeme da katkı sağlıyorum. 5 kız, 1 oğlum var. Camız sütünden elde ettiğimiz sütlerden uzamak yapıyoruz. Afyonkarahisar’ın kaymağı meşhurdur. Zor tıpkı iştir. Kaymağın ‘Afyon kaymağı’ olabilmesi amacıyla akşam ezanı sütleri bakır kuşenelere 1,5 litre civarında koyulur. Bati ateşte 95 dereceye büyüklüğünde ısıtılır. Bu şekilde kaymağın önceki pişirilmesi sağlanır. Kuşeneler olduğu yerde sabaha büyüklüğünde kalır. Sabahleyin oluşan kaymakların etrafı bıçakla çizilerek oluşan ağmak tabakasının altındaki süt alınır. Daha sonraları sabah sağımından gelen sütler yine tıpkısı tavalara doldurulur ve yine 95 derecede kilolu ateşte ısıtılır. Isıttığımız sütü olduğu yerde çaput parçalarıyla örterek terletiriz. Akşam arabalara konularak sevimsiz gelgel deposuna girer, sabaha kadar durur. Sabahleyin kaymaklar çizilerek satılır. 3 litre sütten sayı farkı 300 gram uzamak elde ediliyor, 36 saat kadar ayrımsız işlemden beğenilir. Ulaşmak çift pişirimden tamam.”
Sütün terlemesi olayını ise “sütün zarfında kâin akarsu miktarının buharlaşarak azalması” yerine anlatan Necla Eşmen, atlamak satışı işini ise eşinin yaptığını kaydetti.
İlerleyen süreçte işini henüz birlikte abartmak istediğini anlatan Eşmen, “Kestirmece 150 dekarlık tarlamızda buğday, mısır, yonca ekiyoruz. Hem rençperlik hem üstelik besicilik yapıyoruz.” dedi.
“Avrat çiftçilerimizle kıvanma ediyoruz”
Ekincilik ve Orman Bakanlığı Zirai Araştırmalar ve Politikalar (TAGEM) Umum Müdür Yardımcısı İbrahim Halil Sözmen bile Vekâlet adına bindi verdikleri avrat rençper Necla Eşmen ile övünme ettiklerini söyledi.
Eşmen’in çokça sunturlu mandalar yetiştirdiğini nâkil Sözmen, “Camız sayısını artırdığını biliyoruz. Manda sayıları Türkiye’de 2011 yılında 85 bin iken 2022 yılında 185 bine çıkmıştır. Bu, hayata geçirdiğimiz proje sayesindedir. Necla Eşmen çiftçimiz da gine bizim projeye dahil olan karı çiftçilerimizden. Elan geçmiş benzen verimleri camız başına almanak 800 litre iken şu anda tıpkı mandadan aldıkları almanak süt miktarı bin 200 litreye çıkmıştır.” ifadesini kullandı.
